Inhoudsopgave:
Tremor van de actie: Ritmische, onwillekeurige beweging van een ledemaat wanneer beweging wordt geïnitieerd (bijvoorbeeld bij het schrijven of optillen van een beker). Meestal niet te zien in de vroege stadia van de ziekte van Parkinson.
Adrenaline (epinefrine): Een hormoon dat wordt afgescheiden door de bijnieren (dat bovenop de nieren zit) in crisismomenten. Het stimuleert het hart om sneller te kloppen en harder te werken, verhoogt de bloedstroom naar de spieren, veroorzaakt een verhoogde alertheid van de geest en produceert andere veranderingen om het lichaam voor te bereiden op een noodgeval. Adrenaline werkt ook als een chemische boodschapper in de hersenen om signalen tussen zenuwcellen te verzenden.
agonist: Een chemische stof of medicijn dat een bepaald deel van een cel inschakelt of activeert dat de activiteit reguleert (receptor). Zo activeren dopamine-agonisten die worden gebruikt bij de behandeling van de ziekte van Parkinson de dopaminereceptoren in de hersenen, wat leidt tot verbetering van de symptomen.
akinesie: Afwezigheid of moeite met het produceren van bewegingen.
Alfa-tocoferol: Een biologisch actieve vorm van vitamine E.
Amantadine: Een medicijn dat de symptomen van Parkinson verbetert door de hoeveelheid dopamine in de hersenen te verhogen. Amantadine kan de onwillekeurige bewegingen van de ziekte van Parkinson verminderen door ook op andere hersenchemicaliën in te grijpen.
anticholinerge: Een stof, meestal een medicijn dat de werking van een chemische stof onderbreekt die signalen tussen zenuwen doorlaat, acetylcholine genaamd. De bijwerkingen zijn wazig zien en een droge mond.
Anticholinergica (Artane, Cogentin): De groep medicijnen die de werking van de zenuwchemische acetylcholine vermindert. Deze medicijnen kunnen stijfheid, tremor en kwijlen bij Parkinson helpen verminderen.
antihistaminica: Geneesmiddelen die zich verzetten tegen de acties van de chemische histamine en die gewoonlijk worden gebruikt om allergieën te behandelen. In het verleden werden deze geneesmiddelen gebruikt om enkele van de symptomen van Parkinson te behandelen.
apomorfine: Een medicijn dat wordt gebruikt voor de behandeling van ernstige Parkinson. Het is een vorm van morfine die de hoeveelheid dopamine in de hersenen kan verhogen, waardoor de symptomen van Parkinson afnemen.
ataxie: Verlies van balans.
athetose: Abnormale onwillekeurige bewegingen die langzaam, repetitief en bochtig zijn.
Autonoom zenuwstelsel: Het deel van het complexe zenuwstelsel van het lichaam dat de onvrijwillige activiteit van sommige inwendige organen regelt, zoals ademhaling of hartslag.
vervolgd
Azilect: Een eenmaal daagse medicatie die alleen kan worden ingenomen bij de vroege ziekte van Parkinson of met andere medicijnen naarmate de ziekte vordert. Azilect vertraagt de afbraak van de chemische dopamine in de hersenen. Vroege dierstudies suggereren dat Azilect ook de progressie van Parkinson kan vertragen. Bijwerkingen zijn hoofdpijn, gewrichtspijn, indigestie en depressie.
Basale ganglia of nuclei: Dit zijn structuren diep in de hersenen die verantwoordelijk zijn voor normale bewegingen zoals lopen. De basale ganglia bestaan uit drie hoofddelen, de caudate nucleus, het putamen en de globus pallidus.
Goedaardige essentiële tremor: Een aandoening die wordt gekenmerkt door tremor van de handen, het hoofd, de stem en andere delen van het lichaam. Essentiële tremor komt vaak voor in families en wordt soms familiale tremor genoemd. Het wordt soms verward met een symptoom van Parkinson.
Bètablokkers: Geneesmiddelen die de werking van het hormoon epinefrine blokkeren. Meestal gebruikt om hoge bloeddruk en hartziekten te behandelen, kunnen ze effectief zijn bij de behandeling van benigne essentiële tremor (zie hierboven).
bilaterale: Aan beide zijden van het lichaam.
blefarospasme: Spasmen van het ooglid, krampachtig knipperend of onvrijwillig sluiten van de oogleden.
bradykinesie: Vertraging van beweging. Het is een belangrijk symptoom van Parkinson.
Carbidopa (Lodosyn): Een medicijn dat gewoonlijk wordt gegeven in combinatie met een geneesmiddel van Parkinson, levodopa genaamd; de combinatie wordt Sinemet genoemd. Carbidopa verbetert de werkzaamheid van levodopa en kan worden gebruikt om de bijwerkingen van levodopa te verminderen.
Centraal zenuwstelsel (CZS): De hersenen en het ruggenmerg.
Cerebellum: Een deel van de hersenen dat betrokken is bij de coördinatie van bewegingen.
Cerebrale cortex: Het grootste deel van de hersenen, verantwoordelijk voor denken, redeneren, geheugen, sensatie en vrijwillige beweging.
Chorea: Een soort abnormale beweging of dyskinesie, gekenmerkt door voortdurende, snelle, dansachtige bewegingen. Kan het gevolg zijn van hoge doses levodopa en / of langdurige levodopa-behandeling.
choreoathetose: Een soort abnormale beweging of dyskinesie die wordt gekenmerkt door onwillekeurige schokkerige slangachtige bewegingen, meestal van de armen.
Tandradstijfheid: Stijfheid in de spieren, met een schokkerige kwaliteit wanneer armen en benen herhaaldelijk worden bewogen.
Constipatie: Verminderd vermogen van de darmspieren om ontlasting door de darmen te verplaatsen, wat vaak resulteert in problemen bij het verplaatsen van de darmen of bij zeer harde ontlasting.
vervolgd
Cryothalamotomy: Een chirurgische procedure waarbij een "supergekoelde" sonde diep in het deel van de hersenen wordt ingebracht, de thalamus, in een poging de tremoren van Parkinson te stoppen. Dit type operatie wordt zelden aanbevolen en is vervangen door diepe hersenstimulatie (DBS).
Diepe hersenstimulatie (DBS): Een nieuwe chirurgische procedure die zeer effectief is bij de behandeling van de ziekte van Parkinson. De operatie omvat de implantatie van permanente elektroden in verschillende delen van de hersenen waardoor continue pulsen van elektriciteit worden toegediend om de symptomen van Parkinson te beheersen.
dementie: Het verlies van sommige intellectuele vermogens, gekenmerkt door verlies van bewustzijn en verwarring.
Deprenyl (Eldepryl, Selegiline, Jumex): Een medicijn dat de afbraak van belangrijke hersenchemicaliën zoals dopamine vertraagt. Dit medicijn kan de progressie van de ziekte van Parkinson in een vroeg stadium van de ziekte vertragen.
dopamine: Een chemische stof geproduceerd door de hersenen; het helpt bij de effectieve overdracht van berichten van de ene zenuwcel naar de volgende. Mensen met Parkinson hebben verminderde hoeveelheden van de chemische stof in de basale ganglia en substantia nigra, twee structuren diep in de hersenen. Dopamine coördineert de acties van beweging, balans en lopen.
Dopamine-agonist: Geneesmiddelen die de effecten van de chemische dopamine in de hersenen kopiëren en de hoeveelheid dopamine verhogen die beschikbaar is voor gebruik in de hersenen.
dopaminerge: Een bijvoeglijk naamwoord dat wordt gebruikt om een chemische stof, een medicijn of een medicijneffect te beschrijven dat verband houdt met dopamine.
Door geneesmiddelen veroorzaakt parkinsonisme: Parkinson-symptomen, die zijn veroorzaakt door geneesmiddelen die worden gebruikt om andere aandoeningen te behandelen (bijvoorbeeld Reglan, een geneesmiddel dat wordt gebruikt om maagproblemen te behandelen en bepaalde antidepressiva).
dysartrie: Spraakmoeilijkheden als gevolg van verminderde spraakverstaanbaarheid.
dyskinesie: Abnormale spierbewegingen. Kan verschijnen als bijwerking van langdurige medicamenteuze behandeling bij Parkinson en kan verslechteren als reactie op stress. (Zie ook Levodopa Induced Dyskinesia)
dysfasie: Moeilijk spreken.
Encefalitis: Ontsteking van de hersenen meestal veroorzaakt door een virale infectie.
Ethopropazine (Parsidol / Parsitan): Een medicijn dat in het verleden soms werd gebruikt om de ziekte van Parkinson te behandelen.
Extrapiramidaal zenuwstelsel: Verwijst naar de basale ganglia en zijn verbindingen, Hoofdzakelijk bezorgd over de regulatie van automatische bewegingen.
vervolgd
festinatie: Lopen in snelle, korte, schuifelende stappen.
flexie: Een gebogen of gebogen houding.
glaucoom: Een aanhoudende toename van de druk in de oogbal, die de oogzenuw kan beschadigen en een verminderd zicht of blindheid kan veroorzaken. Hoewel zeldzaam, kan behandeling met anticholinergica (zie anticholinergica) glaucoom verergeren.
Globus pallidus: Een structuur diep in de hersenen in het binnenste deel van de basale ganglia.
hypokinesie: Verminderde motoriek.
idiopathische: Een bijvoeglijk naamwoord dat 'van onbekende oorzaak' betekent. De gebruikelijke vorm van Parkinson is idiopathische Parkinson.
Intentie tremor: Tremor optreedt wanneer de persoon vrijwillige beweging probeert.
Lenticulaire kern: Een groep zenuwcellen in de basale ganglia, een structuur diep in de hersenen. De lenticulaire kern bevat de cellen van het putamen en globus pallidus.
levodopa: Een medicijn, bevattende een vorm van de belangrijke chemische dopamine in de hersenen, gewoonlijk gebruikt om symptomen van de ziekte van Parkinson te behandelen. Sinemet en Prolopa bevatten levodopa.
Door levodopa geïnduceerde dyskinesieën: Een neveneffect van het gebruik van levodopa dat zich bij langdurig gebruik kan voordoen en wordt gekenmerkt door abnormale, onwillekeurige bewegingen. Het verminderen van de hoeveelheid levodopa kan de bijwerking verlichten.
Lewy lichaam: Hersencellen met abnormale gepigmenteerde bollen erin. Ze worden gevonden in de beschadigde delen van de hersenen bij mensen met de ziekte van Parkinson.
Livido reticularis: Een paarsachtige of blauwachtige verkleuring van de huid meestal gezien onder de knie en op de onderarm bij personen behandeld met Symmetrel. Dit is meestal een goedaardige aandoening.
Lodosyn (Carbidopa): Een medicijn dat gewoonlijk wordt gegeven in combinatie met een geneesmiddel van Parkinson, levodopa genaamd; de combinatie wordt Sinemet genoemd. Carbidopa helpt levodopa om effectiever te zijn en kan worden gebruikt om de bijwerkingen van levodopa te verminderen.
Mirapex (pramipexole): Een nieuwere dopamine-agonist die beter wordt getolereerd en effectiever is.
Micrographia: De neiging om zeer klein handschrift te hebben vanwege problemen met fijne motorische bewegingen bij de ziekte van Parkinson.
MPTP: Een giftige chemische stof, waarvan blootstelling de symptomen van de ziekte van Parkinson veroorzaakt bij sommige intraveneuze drugsgebruikers. Het wordt nu gebruikt voor het produceren van de symptomen van Parkinson bij proefdieren om de ziekte te bestuderen.
myoclonus: Schokken, onvrijwillige beweging van armen en benen, meestal tijdens de slaap.
vervolgd
neostriatum: Een vitaal deel van de hersenen dat bestaat uit caudate nucleus en putamen. Deze maken deel uit van de basale ganglia.
Neupro (rotigotine): Een dopamine-agonist, dit medicijn is goedgekeurd voor mensen met de ziekte van Parkinson en rustelozebenensyndroom. Het komt in de vorm van een skin patch.
Neuroleptica: (Ook wel belangrijke kalmerende middelen genoemd.) Een groep geneesmiddelen die dopamine blokkeren. Deze medicijnen worden gebruikt bij de behandeling van ernstige psychiatrische aandoeningen, maar kunnen symptomen van de ziekte van Parkinson veroorzaken of verergeren. Deze geneesmiddelen omvatten Haldol, Compazine, Stelazine en Thorazine.
neuron: Een zenuwcel
neurotransmitter: Een gespecialiseerde chemische stof die in zenuwcellen wordt geproduceerd en die de overdracht van informatie tussen zenuwcellen mogelijk maakt. Dopamine is een voorbeeld.
Nigrostriatale degeneratie: Degeneratie of vernietiging van de zenuwbanen van het deel van de hersenen dat de substantia nigra naar de basale ganglia of striatum wordt genoemd. Deze routes zijn normaal gesproken rijk aan dopamine en worden aangetast door de ziekte van Parkinson.
Norepinephrine (Noradrenalin): Chemische zender gevonden in de hersenen.
Aan-uit-effect: Fluctuaties die optreden als reactie op behandeling met levodopa, waarbij de mobiliteit van de persoon plotseling en onvoorspelbaar verandert van een goede respons (aan) tot een slechte respons (uit).
Orthostatische hypotensie: Een daling van de bloeddruk tijdens veranderingen in lichaamspositie (bijvoorbeeld van zitten tot staan). Dit kan duizeligheid of duizeligheid veroorzaken.
palilalia: Een symptoom van de ziekte van Parkinson, waarbij een woord of lettergreep wordt herhaald en de spraakstroom wordt onderbroken.
Pallidectomy: Een chirurgische procedure waarbij de globus pallidus, een structuur diep in de hersenen die wordt aangetast door de ziekte van Parkinson, wordt verwijderd om tremoren, stijfheid en bradykinesie te verbeteren. Dit type operatie wordt zelden aanbevolen en is vervangen door diepe hersenstimulatie (DBS).
paresthesie: Gevoelens, meestal onaangenaam, ontstaan spontaan in een ledemaat of ander deel van het lichaam, ervaren als "spelden en naalden" of fluctuaties van warmte of kou.
De facies van Parkinson: Een stoïcijnse, maskerachtige gezichtsuitdrukking, met onregelmatig knipperen; het is kenmerkend voor de ziekte van Parkinson.
parkinsonisme: Een groep symptomen waaronder tremor, stijfheid, bradykinesie, gebogen houding en schuifelende gang. De meer algemene oorzaken van Parkinsonisme zijn de ziekte van Parkinson, striatonigrale degeneratie en een reversibele aandoening die door bepaalde geneesmiddelen wordt veroorzaakt.
vervolgd
Verlamming agitans: De Latijnse vorm van de oudere, populaire term 'shaking palsy', die werd gebruikt om de vroege diagnose van Parkinson aan te duiden.
Posturale instabiliteit: Moeilijkheden met evenwicht.
Posturale tremor: Tremor die toeneemt wanneer de handen voorwaarts worden uitgestrekt.
Voorloper: Iets dat voorafgaat, (bijvoorbeeld, Levodopa is een voorloper van dopamine in die zin dat levodopa wordt omgezet in dopamine in de hersenen).
Progressieve supranucleaire verlamming (PSP): Een degeneratieve hersenziekte die soms moeilijk te onderscheiden is van de ziekte van Parkinson, vooral in de vroege stadia. PSP-symptomen zijn stijfheid en akinesie (verlies van spierbewegingen), moeite om op en neer te kijken, en spraak- en evenwichtsproblemen. Degenen met PSP hebben vaak een slechte respons op de medicijnen tegen Parkinson.
Prolopa: Een medicijn tegen Parkinson. Het is samengesteld uit levodopa en benserazide.
Propulsive gang: Verstoring van het lopen typisch voor mensen met symptomen van Parkinson waarbij tijdens stappen stappen sneller en sneller worden met steeds korter wordende stappen die overgaan van lopen naar hardlopen en naar voren kunnen vallen.
Bereik van beweging: De mate waarin een gewricht zich verplaatst van volledig gestrekt naar volledig gebogen.
receptor: Een structuur op de zenuwcel die de chemische boodschapper (neurotransmitter, zoals dopamine) ontvangt, verzonden vanuit een aangrenzende zenuwcel. Dit is hoe zenuwcellen communiceren. De meeste geneesmiddelen die worden gebruikt om de ziekte van Parkinson te behandelen, zijn ontworpen om interactie te hebben met zenuwcelreceptoren en de communicatie van zenuwcellen te verbeteren.
Rust tremor: Schudden gebeurt in een ontspannen en ondersteunde ledemaat.
Retropulsief looppatroon: Lopen dat achteruit wordt voortgestuwd.
Stijfheid: Spierstijfheid die vaak voorkomt bij mensen met de ziekte van Parkinson. Het wordt gekenmerkt door een weerstand tegen beweging in de ledematen.
Requip (ropinirol): Een nieuw medicijn voor de behandeling van Parkinson. Het werkt door de hoeveelheid dopamine die beschikbaar is in de hersenen te verhogen.
seborrhoea: Verhoogde olieachtige secreties van de zweetklieren van de huid; komt vaak voor bij mensen met de ziekte van Parkinson.
Seborrhoeic dermatitis: Ontsteking van de huid soms geassocieerd met seborroe.
Schrijnende parese: Oude term die wordt gebruikt voor wat we nu de ziekte van Parkinson noemen.
Shy-Drager-syndroom: Een zeldzame aandoening waarbij het autonome zenuwstelsel faalt en afwijkingen in de spierfunctie optreden. Een persoon met het syndroom van Shy-Drager heeft symptomen van Parkinson (Parkinsonisme), extreem lage bloeddruk die verergert bij staan, blaasproblemen, ernstige obstipatie en verminderd zweten.
vervolgd
sialorrhea: Kwijlen.
Sinemet: Handelsnaam voor de ziekte van Parkinson, een mengsel van levodopa en carbidopa.
Sinemet CR: Een versie van Sinemet die langer werkt omdat het medicijn langzamer in het lichaam vrijkomt.
Stereotactische chirurgie: Chirurgische techniek waarbij een kleine elektrode in een deel van de hersenen wordt geplaatst om een kleine hoeveelheid hersenweefsel te vernietigen (zie diepe hersenstimulatie).
Striatonigrale degeneratie: Dit is een aandoening waarbij bepaalde zenuwbanen in de hersenen worden vernietigd. Mensen met deze aandoening hebben ook Parkinsonisme.
striatum: Het deel van de basale ganglia (een structuur diep in de hersenen) die bewegingen, balans en lopen regelt.
Bijstands- of houdingsbevingen: Tremor die toeneemt wanneer de handen voorwaarts worden uitgestrekt.
Symmetrel (Amantadine): Een medicijn dat de zenuwchemische boodschapper dopamine afgeeft en dat nuttig is bij de behandeling van Parkinson.
Tardieve dyskinesie: Deze aandoening is een veel voorkomende bijwerking van langdurig gebruik van medicijnen zoals chloorpromazine, Haldol en Loxapine. Mensen met deze aandoening hebben de karakteristieke abnormale, onwillekeurige slangenachtige bewegingen meestal van het gezicht en de mond of armen.
thalamotomie: Operatie waarbij een klein deel van de thalamus (een structuur diep in de hersenen) wordt vernietigd. Tremor en stijfheid bij Parkinsonisme en andere aandoeningen kunnen worden verlicht door thalamotomie. Deze operatie wordt zelden aanbevolen en is vervangen door diepe hersenstimulatie.
thalamus: Een grote groep hersencellen centraal in de hersenen diep in de buurt van de basis geplaatst en fungeert als een belangrijk relaisstation voor impulsen die van het ruggenmerg en het cerebellum naar de hersenschors reizen.
toxine: Een giftige substantie.
Tremor: Ritmisch schudden en onvrijwillige beweging van delen van het lichaam als gevolg van spiersamentrekkingen.
eenzijdige: Aan de ene kant van het lichaam. De symptomen van de ziekte van Parkinson beginnen meestal eenzijdig.
Slijtend effect: De neiging om na langdurige behandeling met levodopa elke dosis van het geneesmiddel korter te laten werken.